יש לך שאלה בנושא
יום המבחן
?
שאלות ותשובות
מאז הקמתה ב-2005 ראמ"ה אוספת, מנתחת ומפיצה נתונים מגוונים, מתוּקפים ומקצועיים, שנועדו לתמוך בקבלת החלטות ובמהלכי שינוי במערכת החינוך. אנחנו בראמ"ה מעוניינים להרחיב את השימוש בנתונים הללו במשרד החינוך, באקדמיה ובציבור הרחב, תוך הקפדה שהשימוש בנתונים יקדם את מערכת החינוך ואת המחקר בתחום, וייעשה באופן מושכל והוגן בלי לפגוע ביכולת שלנו לאסוף נתונים איכותיים בעתיד.
אנו מעודדים שימוש בנתונים לא מזוהים בכל רמות הדיווח – כאלה שאפשר לנתחם אבל אי-אפשר לזהות על פיהם את תלמידים, את צוות ההוראה, את צוות ההנהלה או את מוסדות החינוך. אנו מתכננים לפרסם בעתיד מאגרי נתונים כאלה באופן פתוח באינטרנט, ועובדים על כך במלוא המרץ.
עד אז, להגשת בקשה לקבלת נתוני ראמ"ה לצורכי מחקר – לחצו כאן.
ראמ"ה מפתחת כלים ומסמכים מקצועיים רבים, בהם כלי הערכה פנימיים לבתי ספר, מבחנים לכיתות שונות, סקרים, מחקרים ועוד. כל אלה הם תוצר של ידע מקצועי ועמל רב של עובדי ראמ"ה, והם מוגנים על פי דיני הקניין הרוחני ושייכים למדינת ישראל.
המעוניינים להשתמש בתוצרים של ראמ"ה יכולים להגיש בקשה לרישיון שימוש.
חשוב לדעת שהתהליך יכול להימשך כשלושה חודשים.
מה ועדת המכרזים של ראמ"ה שוקלת כשהיא בוחנת בקשות לשימוש בתוצרי הידע של הרשות?
- זהות הגורם המבקש (בין שהוא גורם פרטי ובין שהוא תאגיד).
- האופן שבו מתכוונים להשתמש בתוצר, ובאיזו מידה מטרת השימוש הולמת את מטרות ראמ"ה.
- בקשות קודמות שהוגשו על ידי אותו גורם (מספר הבקשות, אופן השימוש בתוצרים של ראמ"ה והעמידה בהתחייבויות בעבר).
- האם השימוש בתוצר יתרום לראמ"ה להשגת מטרותיה? ולחילופין – האם השימוש עלול לגרום נזקים לראמ"ה, כגון פגיעה ביכולת שלה להשתמש בכלי הערכה כלשהו בעתיד בעקבות החשיפה שלו?
- איזה סוג רישיון נדרש לגורם המבקש: למשך כמה זמן, מה סוג השימוש וכיצד יפיצו את התוצרים? (למשל, האם מדובר בשימוש יחיד בפריטים בשאלון מודפס, שיועבר במשך חודש? האם בשילוב חד-פעמי במאמר אקדמי שיופץ באופן דיגיטלי? או אולי בשילוב באפליקציה שתופץ באופן דיגיטלי לאורך שנים?)
- מהו מודל התשלום המתוכנן לשימוש בתוצרים (חינמי, בתשלום וכיו"ב)?
מעוניינים להגיש בקשה לשימוש בתוצרי הידע של ראמ"ה? לחצו כאן.
אם מתקבלת הודעת שגיאה המציינת כי הקובץ חסום עקב הגדרות ,ActiveX יש לבצע את הפעולות הבאות:
שלב 1: גישה לתפריט אפשרויות. בתפריט העליון מימין לחצו על "קובץ", וגללו מטה עד שתגיעו ללשונית "אפשרויות" (Options) בתחתית התפריט.
שלב 2: פתיחת מרכז האמון. בחלון ההגדרות שנפתח בחרו בלשונית "מרכז יחסי האמון" (Trust Center) מתוך התפריט הימני. לאחר מכן לחצו על הלשונית "הגדרות מרכז האמון" (Trust Center Settings) שבאמצע החלון. לחצו על "אישור" כדי לשמור את השינויים.
שלב 3: שינוי הגדרות .ActiveX כעת, מתוך התפריט "מרכז יחסי האמון" שמימין, בחרו באפשרות "הגדרות "ActiveX (בדרך כלל זו האפשרות השישית). משמאל תיפתח החלונית "הגדרות ActiveX עבור כל יישומי Office". בחלונית זו ודאו שהאפשרות הראשונה ("הפוך את כל הפקדים לבלתי זמינים ללא הודעה") אינה מסומנת.
כעת אתרו את האפשרות "הפוך את כל הפקדים לזמינים ללא מגבלות ומבלי להציג בקשה" (Disable all controls without notification). לחצו לסימון אפשרות זו. אל דאגה, עשו זאת למרות ההערה בסוגריים לפיה הפעילות אינה מומלצת. לאחר מכן לחצו על "אישור" כדי לשמור את השינויים.
כעת הבעיה אמורה להיפתר. בהצלחה!
"תנופה למחר" הוא מבחן חדשני של ראמ"ה, שמטרתו להעריך מיומנויות חוצות תחומים, כחלק מהמגמה להתאים את מערכת החינוך לאתגרים המשתנים של עידן המידע והטכנולוגיה.
המבחן מיועד לתלמידי כיתות ו' וכיתות ט', וייערך בשפות עברית וערבית.
מבחן "תנופה למחר" בודק מיומנויות רלוונטיות לדמות הבוגר, בעולם שבו כל המידע זמין בלחיצת כפתור, ומתמקד בארבעה היבטים: אוריינות מידע – היכולת לאתר מידע רלוונטי, להעריך את מהימנותו, לארגן אותו ולהשתמש בו בצורה נכונה; חשיבה ביקורתית – היכולת לגבש דעה עצמאית, לבחור בין חלופות ולקבל החלטות מנומקות; חשיבה יצירתית – היכולת לחשוב על נושאים מוכרים בדרכים חדשות ולהציע פתרונות; אוריינות דיגיטלית – היכולת להשתמש בטכנולוגיות מידע בתבונה ובאחריות. המטרה היא לראות כיצד התלמידים משתמשים במיומנויות הללו בגמישות ובאופן עצמאי ומושכל, לקבל תמונה רחבה יותר על כישוריהם, מעבר לידע שנלמד בשיעורים.
ראשית, נכנסים למערכת תבונה, ומתחברים דרך מערכת ההזדהות האחידה של משרד החינוך (יש להזין קוד משתמש וסיסמא, או מספר תעודת זהות וטלפון נייד):
אחרי שמתחברים, בוחרים ב"AM Teacher" (כדי להיכנס לממשק המורים):
ברכות! נכנסת למערכת. כעת בוחרים בלשונית "קבוצות לימוד" (למעלה מימין) ומוסיפים קבוצת לימוד חדשה (מסומן באדום):
מזינים את שם הקבוצה (כדאי לכתוב את שם הכיתה, שם המבדק ושם המורה), ובוחרים את המקצוע (שפת אם עברית, למשל). לאחר שהגדרנו זאת, לוחצים על "שמור וסגור" (מסומן באדום):
מכאן, עלינו לפתוח אירוע הערכה ולהזמין את התלמידים. בוחרים את הקבוצה שהוספנו, ולוחצים על "הצגת אירועי הערכה" (מסומן באדום):
כעת, בוחרים ב"הוספת אירוע הערכה":
מזינים את פרטי המבדק:
- נותנים שם לאירוע ההערכה. למשל: עמית לכיתה ז'1, ושם המורה
- בוחרים את מועד תחילת המבדק ואת מועד הסיום.
- בשאלה האם לנתק את התלמיד? יש לבחור באפשרות 'לא'.
- שיטת הבדיקה - ניתן לבצע בחירה אורכית או רוחבית.
- בשאלה האם לאפשר הרשמה? יש לבחור באפשרות 'כן'.
כעת, בוחרים את המבדק הרצוי לנו ובוחרים ב"הבא":
זהו! המבדק באוויר. שולחים את הקישור להרשמה לתלמידים, כדי שיוכלו להתחיל בביצוע המבדק:
מכאן, כדאי להבין איך התלמידים נרשמים בפעם הראשונה למבדק, או איך הם מתחברים מחדש למערכת לאחר שנרשמו.
نعم، ستُنشر النتائج في موقع راما بطريقة لطيفة وودّية "بدون ذكر لعلامات أو أرقام". تبيّن النتائج مواطِن القوة والضعف في المدرسة في مختلف المجالات.
תהליך פיתוחו של המבחן הוא ארוך, מורכב ופורץ דרך גם בישראל וגם בעולם. אנו נמצאים בתהליך למידה מתמשך שנועד לדייק את המבחן באופן מיטבי ולהתאימו לצרכים המשתנים.
בשלב הראשון נעשה ניתוח מעמיק של האתגרים. לאחר מכן הוקמה ועדת היגוי ובה נציגים ממטה משרד החינוך ומן האקדמיה ומומחים מתחומי הפדגוגיה, הפסיכומטריקה והטכנולוגיה. הוועדה מתכנסת כדי לגבש את העקרונות המנחים לפיתוח המבחן. נוסף על כך אנו מקיימים בראמ"ה מבחני חלוץ ומחקרי רוחב כדי להתאים את המשימות באופן אופטימלי.
כל שלב בתהליך נעשה תוך למידה והתאמה מתמשכת, בדגש על עדכון המבחן וייעולו.
המטרה היא ללמוד ולהתאים את הכלים למערכת החינוך, וזה תהליך חדש ומאתגר עבור כולנו.
הרישום למערכת תבונה מתבצע באמצעות קישור ששולח המורה לתלמידים באמצעות הווטסאפ או קבוצת הלמידה הכיתתית. הקישור מחבר את התלמיד ישירות לאירוע ההערכה, ללא צורך בסיסמא או בהזדהות. יש להבטיח שכל תלמיד נרשם פעם אחת בלבד! ככל שיש צורך של התלמיד להתחבר מחדש למערכת, יש לעשות זאת באמצעות שם וסיסמא שינפיק המורה.
את הקישור לשליחה לתלמידים לצורך התחברות מקבלים בשלב האחרון של פתיחת אירוע הערכה חדש. יש להעתיק אותו ולשלוח לתלמידים:
כאשר התלמידים לוחצים על הקישור, הם ייכנסו למסך ההרשמה לאירוע ההערכה:
נדגיש שוב: על התלמיד להירשם פעם אחת! אם כבר נרשם, בפעם הבאה עליו להיכנס דרך הקישור שבתחתית המסך ("כבר נרשמת? לחץ כאן למעבר למבדק.."). לאחר ההרשמה או ההתחברות, תודיע המערכת לתלמיד שהוא נרשם בהצלחה, ותאפשר לו להתחיל במבדק:
בדף המבדק עצמו התלמידים יצטרכו להזין שוב שם פרטי ושם משפחה. אין צורך ללהזין תעודת זהות או את מספר הכיתה.
במידה והתלמיד כבר נרשם למבדק, יש לבצע התחברות מחודשת למבדק, כמוסבר בקישור זה.
אין צורך בהכנה מיוחדת למבחן – הוא אינו מתמקד בבקיאות בחומר לימודי מסוים, אלא במיומנויות חוצות תחומים כגון חשיבה ביקורתית ויצירתית, אוריינות דיגיטלית ואוריינות מידע, וביכולת להפעיל ידע בהקשרים שונים. לכן אין צורך בהכנה פורמלית. הדרך הטובה ביותר להכין את התלמידים לקראתו היא להמשיך לפתח את היכולות הקוגניטיביות שלהם במהלך הלמידה הרגילה.
כדי להתחבר מחדש למבדק במערכת, יש להשתמש בקישור המקורי שנשלח לתלמידים לצורך ההרשמה. כדי לשחזר אותו, יש להיכנס ל"קבוצות לימוד", לבחור בקבוצה הרלוונטית ולבחור ב"הצגת אירועי הערכה":
באירוע ההערכה יש להיכנס ל"ערוך פרטי אירוע" ובאפשרויות לבחור ב"סיכום פרטי אירוע הערכה":
בעמוד שייפתח, מופיע קישור ההתחברות למערכת:
את הקישור יש לשלוח לתלמידים. כאשר ילחצו עליו, הם ייכנסו למסך ההרשמה לאירוע ההערכה. במקום להירשם מחדש - יש לבחור בקישור שנמצא בתחתית העמוד, לצורך התחברות מחדש:
לאחר הבחירה בהתחברות מחדש, יתבקש התלמיד להזין את שם המשתמש והסיסמא שלו, אותו המורה יכול להוריד דרך ממשק הניהול. לאחר שנתן המורה את שם המשתמש והסיסמא לתלמיד, יזין אותם התלמיד במסך הזה:
يبدأ الامتحان القطريّ الساعة الـ 10:00 صباحًا. يصل طاقم المراقبة الذي تمّ تعيينه من طرفنا إلى المدرسة صباح يوم الامتحان (بين الساعة 09:00-09:30)، ويحضر المُراقبون معهم كرّاسات الامتحانات. غالبًا ما يشمل الطاقم مُركّز المدرسة (يأتي ويأخذ معه صندوق الامتحانات وظرفًا منفصلًا يحتوي على امتحانات تلاميذ الدمج المُستحقّين لمُلاءَمات خارج الصفّ)، وعددًا من المراقبين الذين يتمّ توزيعهم على الصفوف.
هناك عدّة أمور يجب على المدرسة تحضيرها مسبقًا:
- يجب إعداد قائمة بأسماء التلاميذ في كلّ صفّ حسب ترتيب الحروف الأبجديّة، ورقم الهويّة مقابل اسم كلّ تلميذ.
- يجب تعيين معلّم يعرف تلاميذ الصف، ولا يُدرّس الموضوع الذي يُمتحَن (باستثناء امتحانات الصفّ الرابع، إذ يجوز لمعلّم الموضوع أن يكون حاضرًا في الصفّ).
- يمكن طلب المساعدة من المعلّم في لصق ملصقات بأسماء التلاميذ على كرّاسات الامتحانات، وفي الحفاظ على الانضباط والنزاهة خلال الامتحان. يجب أن يُطلب من التلاميذ إجراء الامتحان بشكل مستقلّ وبدون أيّ مساعدة من المعلّمين.
- يجب البتّ مُسبقًا بشأن التلاميذ الذين ينهون الامتحان، هل يُسمح لهم بالبقاء في الصفّ أو يتوجّب عليهم الخروج من الصفّ. من المهم اطّلاع المعلّم الموجود في الصف مسبقًا على هذه الترتيبات.
- يجب توفير المُلاءَمات المطلوبة لتلاميذ الدمج الحاصلين على مصادقة بإجراء الامتحان خارج الصفّ. على الوُسطاء الذين تمّ تعيينهم من قبل الإدارة والموثّقة أسماؤهم في "منصّة جمع البيانات" إخراج التلاميذ من الصفّ قبل بدء الامتحان، فحصهم، وإعادة الامتحانات إلى مُنسّق المراقبين بعد الانتهاء. المُلاءَمات خارج الصفّ هي من مسؤولية المدرسة: يجب التأكد مسبقًا من تخصيص غرف هادئة وطاقم مراقبة. يمكن مراجعة المُلاءَمات التي تمّت المُصادقة عليها في "منصّة جمع البيانات" الخاصّة براما.
مدّة الامتحان تصل إلى 90 دقيقة. يمكن لكلّ تلميذ الحصول على وقت إضافيّ يصل إلى 30 دقيقة حسب الحاجة.
المشاركة في الامتحان إلزاميّة كجزء من المنهج الدراسيّ، لكن التلميذ لا يمنح علامة شخصيّة في الامتحان، ولا يمكن أن يُشكّل الامتحان تقييمًا للتلميذ كفرد. هذه المعلومات مذكورة في استمارة الامتحان. نُوصي بإبلاغ التلاميذ أنّ المشاركة إلزاميّة، وأن يُوضّح لهم مسبقًا بأنّ الامتحان يهدف إلى مساعدة المدرسة وجهاز التربية والتعليم في التحسّن في أدائهما.
لأيّ استفسار أو للإبلاغ عن مشكلة يوم الامتحان يمكن التواصل مع مركّز المراقبة، أو مركز راما للاتصالات بالواتساب (3937770-073)، أو البريد الإلكترونيّ (rama@education.gov.il)، أو رقم الهاتف (3937777-073، والضغط على 0).
نقدّم تقريرًا منفصلًا عن جميع تلاميذ الدمج (الحاصلين على سلّة دعم شخصيّة أو مؤسّساتيّة)، وكذلك جميع التلاميذ القادمين أو المهاجرين إلى البلاد خلال السنوات الأربع التي تسبق بداية السنة الدراسيّة التي يُجرى فيها الامتحان (1 أيلول). هؤلاء التلاميذ لا يُدرجون ضمن المعدّل المدرسيّ، إلا إذا طلبت المدرسة ذلك في سيرورة جمع البيانات التي تسبق الامتحان. نفعل ذلك لإدراكنا أنّ مستوى هاتين الفئتين يختلف عن بقيّة التلاميذ، لأسباب متعدّدة لا تعكس بالضرورة مدى نجاح المدرسة.
من المهمّ أن نعرف: التقرير المنفصل يعتمد على التفاصيل المسجّلة في منظومات الوزارة حتى يوم الامتحان، وليس فقط على التقارير التي تقدّمها المدرسة. أي أنّه حتى في حال لم تُدخل المدرسة تقارير حول هؤلاء التلاميذ في "منصّة جمع البيانات"، سوف يُقدّم تقرير منفصل حول معطياتهم بعد إجراء الامتحان .
من أجل مُعالجة مُعطيات التلاميذ، نعتمد بالأساس على معُطيات منظومة "شيلوفيت" وملف تصنيف الدعم، وعلى معطيات وزارة التربية والتعليم المتعلّقة بتاريخ الهجرة. تُعتمد البيانات المسجّلة في منظومات الوزارة حتى يوم الامتحان نفسه.
المشاركة في الامتحانات إلزاميّة حسب منشور المدير العامّ لوزارة التربية والتعليم. الاستثناءات هي:
- تلاميذ التربية الخاصّة:صفوف التربية الخاصّة مُعفاة ضمنًا من الامتحانات، نظرًا للاختلاف الكبير في برامجهم التعليميّة الفردانيّ. يمكن لمُديري المدارس طلب اختبار هذه الفئة من التلاميذ أو جزء منهم، وفقًا لاعتباراتهم الشخصيّة.
- تلاميذ الدمج مع سلّة شخصيّة: في الحالات الاستثنائيّة فقط، حيث يكون التلميذ (1) مُعفى بشكل دائم من الامتحانات المدرسيّة، (2) يواجه صعوبات خاصّة ومركّبة مثل الإعاقة العقليّة أو التوحّد، و(3) يرى مدير المدرسة بأنّ الامتحان قد يضرّ بالتلميذ بأيّ شكل من الأشكال، فيمكن للمدير طلب إعفائه من الامتحان.
- فئة التلاميذ من القادمين الجدد أو التلاميذ العائدين إلى البلاد: التلاميذ الذين وصلوا إلى البلاد خلال السنتين السابقتين لتاريخ بدء السنة الدراسيّة (1 أيلول)، غير مطالبين بالمشاركة في الامتحان. وذلك، لإدراكنا بأنّهم يواجهون تحدّيات لغويّة قد تؤثّر على تحصيلهم.
- تلاميذ لغتهم الأم مختلفة: المهاجرون أو تلاميذ آخرون يدرسون في مدرسة لا تُدرّس بلغتهم الأمّ غير مطالبين بالتقدّم للامتحان فقط في حال التحقوا بالمدرسة خلال السنتين السابقتين من تاريخ بدء السنة الدراسيّة.
- برامج تعليمية دوليّة: المدارس التي لديها تصريح بالتدريس وفق مناهج تعليميّة أجنبيّة، بلغة أخرى غير العبريّة أو العربيّة، معفيّة من المشاركة في امتحانات راما. ذلك لأنّ مضامين الموادّ التي تُدرّس فيها لا تتوافق مع مضامين الامتحان.
- حالات شخصية استثنائيّة: التلاميذ الذين توفي أحد أقاربهم من الدرجة الأولى خلال الأسبوعين السابقين للامتحان (إخوة، أخوات، أحد الوالدين، الأجداد)، أو تعرّضوا لحادث مفجع مفاجئ (مثل حادث طرق أو اعتداء)، أو فُقد الاتّصال بهم في ظروف مأساويّة، غير مطالبين بالمشاركة في الامتحان.
تُقدّم طلبات الإعفاء في "منصّة جمع البيانات" التابعة لراما، في موعد أقصاه شهر قبل الامتحان، حسب التاريخ الذي أقرّته راما (وهي المنظومة نفسها التي تُستخدم لتقديم طلبات المُلاءَمات لتلاميذ الدمج). في حال وجود حالات استثنائيّة شخصيّة، يجب التوجّه إلينا كتابيًّا، بأسرع وقت ممكن. إذا لم تُقدَّم الطلبات في الوقت المحدّد، فلن نتمكّن من المُصادقة عليها. بشكل عامّ، بدون تسلّم تصديق نصيّ رسميّ من راما (بواسطة "منصّة جمع البيانات" أو بالبريد الإلكترونيّ)،فكلّ التلاميذ ملزمون بإجراء الامتحان. بدون حصول المدرسة على المصادقة، فسنضطر أن نعتبر التلاميذ الذين لم يشاركوا في الامتحان متغيّبين، ممّا يقلّل من نسبة المشاركة في المدرسة.
عندما يُمنح إعفاء من الامتحان لتلاميذ متواجدين في المدرسة، نُوصي بإشراك التلميذ في حدث التقييم من خلال مهمة تقييم بديلة داخل المدرسة، لتقليل خطر الإقصاء أو الإهانة.
راما هي أكبر مؤسّسة بحثيّة اجتماعيّة في إسرائيل (باستثناء دائرة الإحصاء المركزيّة). كجزء من سيرورات البحث لدينا، فنحن نختبر قضايا مختلفة عند تطويرنا للامتحانات والاستطلاعات. تهدف هذه الاختبارات، إلى تقليل التخوّف من النزعة إلى الانحياز في تقاريرنا، وضمان أن تمتاز أدوات التقييم لدينا بأعلى معايير الموجودة.
بينما تتمّ بعض اختباراتنا في جميع الصفوف، نختار في كلّ امتحان (بعينة عشوائية تمامًا) صفوفًا نعرّفها بـ "صفوف العيّنة" أو "الصفوف البحثيّة". بالنسبة للمدرسة، وجود مثل هذه "الصفوف البحثيّة" لا يعني شيئًا: نتائج التلاميذ تقدّم على هيئة تقرير موحّد ومتكافئ، ونحن نحرص على استخدام طرائق سايكومتريّة (نفسيّة قياسيّة) مختلفة لضمان ذلك. بالنسبة لراما، فغالبًا ما نرسل لهذه الصفوف طاقم مراقبة منفصل عن بقيّة المراقبين في المدرسة، والذي يشمل مراقبين اثنين وليس واحدًا مثل البقيّة.
لا تقلق: الاختيار هو عيّنة عشوائيّة تمامًا، على أساس بحث إحصائيّ، ووجود مراقبين اثنين لا علاقة له بالمدرسة أو بتحصيلاتها في السابق.
